Το μεγάλο όνειρο της οικονομικής ελευθερίας όπως αποτυπώνεται στο διαδίκτυο και στα social media δεν είναι ολοκληρωμένο. Αφήνει πολλά σημαντικά μέρη απέξω.
Tο χρήμα είναι ένα πολύ μπερδεμένο θέμα. Οι περισσότεροι τείνουμε να νιώθουμε αμήχανα όταν μιλάμε για αυτό. Και, ίσως, μερικές φορές μας φαίνεται πιο εύκολο να μιλήσουμε για την ερωτική μας ζωή παρά να αποκαλύψουμε το εισόδημά μας.
Ακόμη και αν ξοδεύουμε άπειρες ώρες να σκεφτόμαστε τρόπους να βγάλουμε ή να εξοικονομήσουμε χρήματα, δεν αφιερώνουμε πολύ χρόνο στο να σκεφτούμε πώς σχετιζόμαστε με το χρήμα. Τελικά, όταν ασχοληθείς με τη σχέση σου με τα χρήματα, θα γνωρίσεις πολύ καλύτερα τον εσωτερικό σου κόσμο.
Τι είναι οικονομική ελευθερία;
Η οικονομική ελευθερία είναι η κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο έχει αρκετούς οικονομικούς πόρους ώστε να καλύψει τις βασικές του ανάγκες και επιθυμίες χωρίς να εξαρτάται από έναν μισθό ή συγκεκριμένες πηγές εισοδήματος. Περιλαμβάνει την ικανότητα να κάνει οικονομικές επιλογές που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του χωρίς άγχος ή πίεση για τα οικονομικά. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της σωστής διαχείρισης των χρημάτων, της αποταμίευσης και των επενδύσεων, προσφέροντας τη δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία και αυτονομία στην καθημερινή ζωή.
Σημεία που πρέπει να εξετάσεις
1. Η Νοοτροπία σου
Νιώθεις ότι ποτέ δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα, και πάντα έχεις πάρα πολλά έξοδα; Σου προκαλεί πόνο το να ξοδεύεις χρήματα; Μπορεί να διαθέτεις αυτό που ονομάζουμε «νοοτροπία έλλειψης».
Με αυτή τη νοοτροπία, μπορεί να νιώθεις άσχημα είτε το χρήμα εισρέει είτε εκρέει. Το να πληρώσεις χρήματα σε άλλους είναι δύσκολο γιατί μπορεί κανείς να το δεί σαν λιγότερα χρήματα για σένα. Επίσης, το να λάβεις χρήματα για τις υπηρεσίες σου μπορεί να οδηγήσει στην ενοχή και, τελικά, στη σκέψη ότι παίρνεις χρήματα από άλλους.
Συνήθως είμαστε τόσο φοβισμένοι ότι αν δώσουμε κάτι, χάνουμε κάτι. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι με το να ξοδεύουμε και να λαμβάνουμε χρήματα είναι μέρος ενός κύκλου. Αν ξοδεύεις 100 ευρώ, πάει στην τσέπη κάποιου, ο οποίος θα ξοδέψει αυτά τα 100 σε άλλους, και σε άλλους ώσπου αυτά τα 100 ευρώ θα έρθουν πίσω σε εσένα. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί η οικονομία. Η ζωή βρίσκεται σε αυτόν τον κύκλο. Αυτή η αποδοχή του κύκλου του δούναι και λαβείν, είναι η νοοτροπία της αφθονίας.
2. Το Παρελθόν σου
Ο Ken Honda περιέγραψε αυτό που ονομάζεται «τραύμα χρήματος» που κουβαλάμε από νωρίς σε αυτή τη ζωή. Οι περισσότεροι από εμάς, λέει ο ίδιος, είμαστε τραυματισμένοι σε σχέση με τα χρήματα, από την παιδική μας ηλικία. Ίσως, μας αρνήθηκαν οι γονείς μας μαθήματα μουσικής ή μπαλέτου, ένα t-shirt ή ένα ζευγάρι παπούτσια γιατί δεν είχαν αρκετά χρήματα. Δεν φταίγανε για αυτό, αλλά τελικά εμείς τραυματιστήκαμε και μόνο που μας αρνήθηκαν κάποια πράγματα. Σχεδόν οι περισσότεροι από εμάς, έχουμε μία εμπειρία τέτοιας απογοήτευσης, είτε οι γονείς μας είχαν κάποιον εισοδηματικό περιορισμό είτε απλώς ήθελαν να διαχειριστούν διαφορετικά τα χρήματά τους. Και χωρίς να το συνειδητοποιείς μπορεί αυτή η πρώιμη εμπειρία να σε κυνηγάει και 20-30 χρόνια αργότερα. Μπορεί να έχεις εσωτερικεύσει το στρες που ένιωθαν οι γονείς σου για τα χρήματα, ή ίσως εσύ να κατηγόρησες τον εαυτό σου για το άγχος τους. Στην ψυχοθεραπεία επανερχόμαστε στις πρώιμες οικονομικές εμπειρίες μας έτσι ώστε να μπορούμε να ανακαλύψουμε πιθανά τραύματα χρήματος που ακόμη μας κυνηγούν και να αναπλαισιώσουμε αυτή την εμπειρία με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αποτελεί πλέον βάρος και εμπόδιο.
3. Οι Επιδιώξεις σου
Οι πρώιμες εμπειρίες μας μπορούν να επηρεάσουν επίσης το τί πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί να κάνουμε. Για παράδειγμα, αν ονειρευτήκαμε ότι μπορούσαμε να πάρουμε ένα όμορφο παιχνίδι αλλά τελικά δεν μπορούσαμε να το πληρώσουμε, ίσως καταλήξαμε να πιστεύουμε ενδόμυχα ότι ό,τι επιθυμούμε σε αυτή τη ζωή είναι ακατόρθωτο. Αυτές οι εμπειρίες μπορούν να μας καταστείλουν και τελικά να ορίσουν τη ταυτότητά μας. Αφού μας αρνήθηκαν τα όνειρά μας, εμείς καταλαβαίνουμε ότι τα όνειρά μας είναι κάτι που δε μπορούμε να πραγματοποιήσουμε. Σαν αποτέλεσμα, παραιτούμαστε από τα όνειρά μας, ακόμη και όταν είμαστε πλήρως ικανοί να τα πραγματοποιήσουμε. Πρόκειται για μία μαθημένη «αίσθηση αβοήθητου». Αν πιάσεις τον εαυτό σου να αμφισβητεί όλη την ώρα αν έχει όλα τα εφόδια που χρειάζεται για να κατακτήσει τους μεγαλύτερους στόχους του για σκέψου τις πηγές αυτής της σκέψης.
4. Οι Φόβοι σου
Τα χρήματα είναι συνδεδεμένα με τη βασική μας επιβίωση. Είμαστε όλοι εξαρτημένοι από το χρήμα που μπορεί να παρέχει τα βασικά όπως φαγητό και στέγη. Έτσι, λοιπόν, συχνά συνδέουμε το φόβο με το χρήμα. Συχνά το χειρότερο σενάριο είναι μία ζωή χωρίς χρήματα, δηλαδή χωρίς τη δυνατότητα πληρωμής του ενοικίου ή της δόσης του δανείου κλπ. Είναι σημαντικό να εξερευνήσεις τις ρίζες των φόβων σου που σχετίζονται με το χρήμα, γιατί εκεί θα βρεις και άλλες ανασφάλειες που κρύβονται.
5. Η Αυτοπεποίθηση
Τελικά η σχέση σου με το χρήμα μπορεί να δείξει το τί πιστεύεις για τον εαυτό σου. Αν είσαι κατασταλαγμένη,-ο(ς) με τα οικονομικά θέματα και θέλεις να πάρεις το ρίσκο, βλέπεις τον εαυτό σου ανταγωνιστικό και έτοιμο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ζωής. Από την άλλη, αν έχεις συχνά τη σκέψη μη ξεμείνεις από λεφτά ίσως φλερτάρεις με την ιδέα ότι «δεν είμαι αρκετά καλή,-ό(ς). Συχνά όταν μένει κάποιος άνεργος, συνδέει αυτή την κατάσταση (όσο προσωρινή κι αν είναι) με την αξία του ως άνθρωπος. Αυτό πηγαίνει ένα βήμα βαθύτερα όταν η σκέψη αυτή για τις εσωτερικές ικανότητές σου και τις δυνατότητές σου κρίνει αν μπορείς να διαχειριστείς ό,τι σου συμβαίνει. Μία εύκολη ιδέα είναι να σημειώνεις τα μηνύματα που σου στέλνει ο εγκέφαλός σου για τα χρήματα. Τι σου αποδεικνύουν όλα αυτά για εσένα και τις ικανότητές σου;
Γιατί τα ζευγάρια λογομαχούν για τα χρήματα;
Με βάση όλα τα παραπάνω, και τις περιπλοκότητες των χρημάτων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι ένας από τους κύριους λόγους λογομαχίας για τα ζευγάρια. Για παράδειγμα, μπορεί να φοβάσαι ότι θα ξεμείνεις από λεφτά και για αυτό να αποταμιεύεις. Αλλά ο-η σύντροφός σου φοβάται ότι μπορεί να δείχνει αποτυχημένος, για αυτό μπορεί να θέλει να ξοδεύει πολλά λεφτά ώστε να κλέβει τις εντυπώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά άνθρωποι με διαφορετικές φοβίες σε σχέση με τα χρήματα να καταλήγουν να είναι μαζί. Για τον άνθρωπο που αποταμιεύει, εκείνος που ξοδεύει δείχνει ελκυστικός, αφού δείχνει να ξέρει να διασκεδάζει τη ζωή. Ενώ για τον άνθρωπο που ξοδεύει εκείνος που αποταμιεύει προσφέρει ασφάλεια. Αν, λοιπόν, με το-τη σύντροφό σας καταλήξετε ότι είστε κάπου εκεί, είστε σε πολύ καλύτερη θέση γιατί έχετε δει τον πραγματικό λόγο για τον οποίο είστε σε ένταση.
Τι πρέπει να θυμάσαι:
- Δεν είναι το πόσα χρήματα βγάζεις.
- Δεν είναι το πόσους ακόλουθους έχεις.
- Δεν είναι το πόσα χρήματα αποταμιεύεις.
- Δεν είναι το πόσα χρήματα επενδύεις.
- Αλλά το πόσα χρήματα χρειάζεσαι για να νιώσεις την οικονομική ελευθερία που θέλεις.
Προετοιμασία για τη διερεύνηση της σχέσης σου με τα χρήματα
Ευγνωμοσύνη για Κάθε Συναλλαγή
Η ευγνωμοσύνη για κάθε συναλλαγή, είτε πρόκειται για δαπάνη είτε για έσοδα, σε βοηθά να διατηρείς μια θετική στάση απέναντι στα χρήματά σου. Αυτή η πρακτική προάγει μια υγιή σχέση με τα οικονομικά σου, απομακρύνοντας το άγχος και δημιουργώντας μια αίσθηση αφθονίας. Το “arigato your money” ενισχύει τη συνειδητοποίηση ότι τα χρήματα είναι απλώς ένα μέσο που εξυπηρετεί τις ανάγκες σου.
Καταγραφή Συναλλαγών
Η καταγραφή των συναλλαγών σου είναι κρίσιμη για να έχεις τον έλεγχο των χρημάτων σου. Χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή ή ένα απλό σύστημα καταγραφής, μπορείς να παρακολουθείς τα έσοδα και τα έξοδά σου, αναγνωρίζοντας πρότυπα και ευκαιρίες για βελτίωση. Η διαφάνεια στα οικονομικά σου σε βοηθά να κάνεις πιο συνειδητές οικονομικές επιλογές
Συναισθηματική Αντιμετώπιση
Η διαχείριση των χρημάτων συχνά προκαλεί συναισθηματικές αντιδράσεις, από ενθουσιασμό μέχρι άγχος. Αυτές οι εναλλαγές μπορεί να μοιάζουν με ένα συναισθηματικό τρενάκι, όμως η συνειδητή αντιμετώπιση αυτών των συναισθημάτων σε βοηθά να μείνεις συγκεντρωμένος και να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις.
Εργασία και Απλοποίηση
Μπορεί να χρειαστεί να δουλέψεις πολύ περισσότερο από όσο αρχικά υπολόγιζες για να πετύχεις τους οικονομικούς σου στόχους. Ωστόσο, η αποτελεσματική εργασία και η απλοποίηση των διαδικασιών μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητά σου. Η εφαρμογή ενός “minimal mode” στις διαδικασίες σου βοηθά να επικεντρωθείς στα ουσιώδη και να αποφύγεις περιττά βήματα.
Βελτιστοποίηση Προσπάθειας
Η αρχή του 80/20 δηλώνει ότι το 20% των προσπαθειών σου μπορεί να αποφέρει το 80% των αποτελεσμάτων. Εστιάζοντας σε αυτό το κρίσιμο 20%, μπορείς να αξιοποιήσεις καλύτερα τον χρόνο και τους πόρους σου, επιτυγχάνοντας υψηλότερα κέρδη με λιγότερη προσπάθεια.
Εμπειρία Ενδοσκόπησης
Βήματα που μπορούν να σε βοηθήσουν:
Σκέψου τις προηγούμενες εμπειρίες σου σε σχέση με τα χρήματα.
Στρέψε το βλέμμα στις εποχές και το περιβάλλον που μεγάλωνες, διότι εκεί θα βρεις ένα πρόγονο που έχει την ίδια οικονομική συμπεριφορά με εσένα. Ίσως ένα μέλος της οικογένειας που δούλευε άπειρες ώρες, δεν είχε ποτέ ελεύθερο χρόνο, έκανε κακή διαχείριση και ποτέ δεν είχε χρήματα στην άκρη. Αν αφήσει κανείς αυτές τις εμπειρίες χωρίς να τις επεξεργαστεί είναι σαν να ρισκάρει μία κακή σχέση με το χρήμα, γεμάτη από ασυνείδητες και κακές αποφάσεις.
Αγκάλιασε τη δυσκολία σου με τα χρήματα
Χρειάζεται να αγκαλιάσεις και τελικά να συγχωρέσεις τη δυσκολία σου σε σχέση με τα χρήματα, που τελικά κρύβει και ντροπή αλλά και κουράγιο. Όλοι χρειαζόμαστε βοήθεια είτε έχουμε 100 ευρώ, είτε 100.000 ευρώ. Είσαι ένα βήμα μακριά από αυτές τις ψυχοσυναισθηματικές και πρακτικές γνώσεις που θα σε οδηγήσουν να έχεις ευκολία με τα χρήματα.
Μάθε να ξεχωρίζεις την ενοχή από την ντροπή
Δεν είναι ασυνήθιστο αυτά τα ευαίσθητα και δύσκολα συναισθήματα να ανασύρουν δύο ακόμη. Την ενοχή και την ντροπή. Πρώτα από όλα είναι σημαντικό να καταλάβεις τη διαφορά. Ντροπή είναι όταν σκέφτεσαι «Δεν είμαι αρκετά έξυπνη/-ο(ς), και είμαι κακή/-ό(ς) με την οικονομική διαχείριση. Ενοχή είναι όταν η σκέψη σου είναι «Δεν γνωρίζω αρκετά για τα χρήματα, και έκανα λάθη στη διαχείρισή τους». Αυτό που εδώ δείχνει μία μικρή διαφορά, αποτελεί ένα τεράστιο κενό. Στη ντροπή υπάρχει μία ιδέα ότι κάτι μας έχει κληροδοτηθεί λάθος, όχι ότι κάναμε λάθος επιλογή, αλλά ότι εμείς είμαστε κακοί και λάθος. Είναι σημαντικό να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας, ταυτόχρονα, όμως, να εστιάζουμε σε λύσεις και στο τώρα.
Επαναπροσδιόρισε τον ορισμό ενός «θέλω» σου έναντι μιας «ανάγκης» σου
Ανακαλύπτοντας τα θέλω σου έναντι των αναγκών σου είναι ουσιαστικά το σημαντικότερο θέμα συζητήσεων για τα οικονομικά. Βέβαια, δεν είναι σωστό να πούμε ότι οτιδήποτε δεν πάει στο ράφι της τροφής δεν είναι σημαντικό γιατί δεν είναι ουσιαστικό για την επιβίωσή σου, γιατί τότε είναι σαν να υποτιμάμε τις συναισθηματικές ανάγκες. Αντί, λοιπόν, να ψάξουμε να κατανοήσουμε τις διαφορές μεταξύ ενός θέλω και μία ανάγκης, ας δούμε τί καλύπτει αυτή η ανάγκη. Για παράδειγμα, όλοι χρειαζόμαστε τη μετακίνηση. Αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικούς τρόπους μετακίνησης ανάλογα με το τί χρειάζεται να καλύψουμε. Για παράδειγμα, το ποδήλατο, το περπάτημα, το λεωφορείο ή η οδήγηση καλύπτουν την ίδια ανάγκη αλλά αποτελούν διαφορετική στρατηγική κάλυψης της ανάγκης.
Ένα πιο εύκολο παράδειγμα είναι ο καφές μετά τη δουλειά. Ποια ανάγκη σου καλύπτει αυτό; Το να είσαι σε εγρήγορση; Ίσως, αλλά μπορεί να σημαίνει και τη λήξη της περιόδου εργασίας. Όπως και να έχει, ένας περίπατος γύρω από το τετράγωνο θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα, είναι πιο φθηνό, θα σε αποσυμφορήσει και θα σου δώσει ενέργεια για να συνεχίσεις!
Είναι σημαντικό κάθε αγορά να είναι συνειδητή!
Είναι ακόμα σημαντικότερο κάθε σκέψη και κάθε επιλογή σου σε αυτή τη ζωή να είναι ενσυνείδητη!
